صنعت گردشگری و توریسم در ایران از ظرفیتهای بسیار بالایی برای رشد و توسعه برخوردار است. بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری، ایران رتبه دهم جاذبههای باستانی و تاریخی و رتبه پنجم جاذبههای طبیعی را در جهان دارا است. در این گزارش که در چند قسمت تهیه شده است 100 مکان برتر ایران که می تواند برای توریست های خارجی و گردشگران ایرانی جذاب باشد را معرفی کرده ایم.
توریسم در ایران – 100 مکان برتر – قسمت اول
دریاچه گهر دورود ( استان لرستان )
دریاچه گَهَر یک دریاچه کوهستانی در ایران است. این دریاچه در جنوب شرقی دورود و در منطقه حفاظتشده اشترانکوه در استان لرستان با ارتفاع ۲۳۵۰ متر از سطح دریا قرار گرفتهاست. این دریاچه که به «نگین اشترانکوه» معروف است، به سبب نداشتن راه ماشینرو تا حد زیادی از خرابی و آلودگی به دست انسان به دور ماندهاست.
دریاچه مارمیشو ارومیه ( آذربایجان غربی )
دریاچه مارمیشو ارومیه یکی ازبهترین جاذبه های طبیعی گردشگری آذربایجان غربی می باشد.که در فاصله ۴۵ کیلومتری شهر ارومیه در منطقه سرسبز ترگور میباشد. این دریاچه در دره بانی و دامنه کوههای مرزی ایران وترکیه قرار دارد.
منارجنبان ( استان اصفهان )
منارجنبان یکی از آثار تاریخی اصفهان است. این بنا در سال ۷۱۶ قمری ساخته شده و عارفی به نام «عمو عبدالله کارلادانی» در آن به خاک سپرده شدهاست. کارلادان یکی از روستاهای معروف منطقه ماربین باستان است. نکته قابل توجه دربارهٔ این بنای تاریخی این است که با حرکت دادن یک مناره، مناره دیگر نیز به حرکت و جنب و جوش میآید و لازم است ذکر شود هر مناره دارای پهنای نه متری و بلندای هفده متری میباشد. تاریخی که بر فراز سنگ عمو عبدالله نوشته شدهاست سال ۷۱۶ هجری را نشان میدهد که در دوره سلطان محمد خدابنده الجایتو ایلخان مسلمان است.
بازار وکیل شیراز ( استان فارس )
مجموعه بازار وکیل یا وکیلالرعایا یکی از مشهورترین بازارهای سنتی و تاریخی ایران است. این بازار که به فرمان کریم خان زند ساخته شده، اکنون در مرکز شهر شیراز (شرق میدان شهرداری) قرار گرفتهاست. در کنار بازار مکانهای دیگر چون مسجد و حمام تاریخی وکیل نیز قرار گرفتهاند. بنای بازار وکیل از سال ۱۱۳۷ خورشیدی آغاز شد و تا سال ۱۱۵۶ توسعه و تکمیل آن به طول انجامید. این اثر در تاریخ ۱۷ تیر ۱۳۵۱ با شمارهٔ ثبت ۹۲۴ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست. از بازار جهرم به عنوان خواهر دوقلوی این بازار یاد میشود.
کاخ ساسانی سروستان ( استان فارس )
مجموعه کاخ ساسانی سروستان در استان فارس و در ۹ کیلومتری جنوب شهر سروستان در شهرستان سروستان و محله تزنگ قرار داشته و کل مجموعه ۲۵ هکتار وسعت دارد. این کاخ از سنگ و گچ ساخته شده و ایوانی مربع شکل بخش مرکزی آن را تشکیل میدهد که دارای ۱۳ متر طول و عرض، و ۱۸ متر ارتفاع دارد. همچنین در مرکز و حیاط دارای گنبدی میباشد.
این بنا همانند کاخ فیروزآباد و کوچکتر از آن است و طاقهای گنبدی آن با آجر زده شدهاست. این بنا که از با شکوهترین کاخهای عهد ساسانی است و شامل یک ایوان ورودی و گنبدی در مرکز و حیاط است.
غار علی صدر ( استان همدان )
غار علیصدر یکی از غارهای تالابی ایران و از معدود غارهای آبی جهان است. علیصدر همچنین دارای طولانیترین مسیر قایقرانی درون غار در جهان است.این غار در ارتفاعات ساری قیه نزدیک روستای علیصدر شهرستان کبودراهنگ در استان همدان واقع شدهاست. ارتفاع غار از سطح دریا ۲۱۰۰ متر است. محوطه غار دالانهای پیچ در پیچ و دهلیزهای متعددی دارد. غار به طول ۱۱ کیلومتر میباشد که به علت صعب العبور بودن مسیر ۳ کیلومتر آن کشف شدهاست. از مجموعه رشته آبها، دریاچه بزرگی در درون غار به وجود آمده و از این رو نفوذ به ژرفای غار تنها با قایق میسر است. غار علیصدر یکی از دیدنیهای جهانگردی استان همدان است.
غار علیصدر بیست و سومین اثر طبیعی ملی است که توسط سازمان میراث فرهنگی در ۱۵ دی ۱۳۸۷ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت.
هگمتانه ( استان همدان )
هَگمَتانَه، (پارسی باستان: 𐏃𐎥𐎶𐎫𐎠𐎴؛ پارسی باستان: Hagmatāna؛ پارسی میانه: همتان Hamatān؛ پارسی نو: همدان، به معنی «جایِ بههمآمدگان»، «جای گردآمدگان») پایتخت مادها، پایتخت تابستانی هخامنشیان، و ساتراپنشین ماد از هخامنشیان تا ساسانیان بود. یونانیان هگمتانه را اِکباتان میخواندند.
این شهر کهن، نخستین پایتخت ایران بوده و به همراه آتن در یونان و رم در ایتالیا و شوش در خوزستان، از معدود شهرهای باستانی جهان است که همچنان زنده و مهم ماندهاست. هرودوت این شهر را ساخته دیااکو دانسته و گفتهاست که هفت دیوار داشته که هر کدام به رنگ یکی از سیارهها بودهاند.
نارین قلعه ( استان یزد – میبد )
میبد که یکی از قدیمیترین شهرهای ایران و استان یزد بهشمار میآید، از قدمتی چندین هزارساله برخوردار است. این شهر به دلیل برخورداری از بافت تاریخی، بسیاری از عمارات و بناهای ارزشمند خود را در فهرست سازمان میراث فرهنگی کشور به ثبت رساندهاست. معروفترین اثر تاریخی شهرستان میبد دژ باستانی نارین قلعه یا به گویش محلی نارنج قلعه است. این قلعه دیدنی با حدود ۵۰۰۰ سال قدمت کهنترین ارگ حکومتی جهان میباشد. همچنین نارین قلعه بزرگترین بنای خشت و گلی به جا مانده از دوران قدیم در سراسر جهان است.
مقبره الشهدای تبریز ( استان آذربایجان شرقی)
مقبرةالشعرا (آرامگاه شاعران، گورستان سرخاب) یکی از گورستانهای تاریخی شهر تبریز است که در محلهٔ سرخاب واقع شده است. مقبرةالشعرا هماکنون در پیرامون تکیهٔ حیدر در تقاطع خیابانهای ثقةالاسلام و عارف و در ضلع شرقی بقعه سید حمزه و مقبره قائم مقام و ملاباشی قرار دارد.این اثر در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۵۱۹۱ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
بیش از ۴۰۰ شاعر، عارف و رجال نامی ایران و کشورهای منطقه از ۸۰۰ سال پیش به ترتیب از حکیم اسدی طوسی تا استاد شهریار، یکی پس از دیگری در اینجا به خاک سپرده شدهاند.
غار کتله خور ( استان زنجان – خدابنده )
کتلهخور غاری است خشکی – آبی که در استان زنجان، شهرستان خدابنده و در ۸۰ کیلومتری جنوب شهر قیدار و ۲۳۰ کیلومتری استان کردستان از مسیر شهر بیجار در ۱۷۳ کیلومتری شمال همدان و ۴۱۱ کیلومتری تهران و ۵ کیلومتری شهر گرماب واقع است. در بعضی مناطق غربی ایران به کوه کم ارتفاع ” کَتَله” میگویند و احتمالاً ریشه شناسی این غار نیز همین است. که در یکی از این کوهها قرار گرفتهاست و خورشید از پشت آن طلوع میکند و به جای کتله خورشید به آن کتله خور میگویند. در حقیقت کتله یعنی غار کوچک و خور در انتها بدین معناست که این غار منتهی به غارهای کوچک میشده و کتله خور به معنای خوردن به کتله های دیگر است.
چغارزنبیل ( استان خوزستان – شوش )
زیگورات دوراونتاش (به آشوری: Dūr Untaš، به ایلامی: Āl Untaš dNapiriša)که بیشتر با نام چُغازَنبیل شناخته میشود، نیایشگاهی باستانی است که حدود ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد در تمدن ایلام ساخته شد. این زیگورات، بنای مرکزی محوطه باستانی بهجای مانده از مجموعهٔ ایلامی دوراونتاش (شهر اونتاش) است که نزدیک شوش در استان خوزستان قرار گرفتهاست. چغازنبیل در سال ۱۹۷۹ میلادی به عنوان اولین اثر تاریخی از ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت و معماری منحصر به فرد آن، در کنار زیگوراتهای کشف شده در میان رودان، برای باستانشناسان و علاقهمندان به تاریخ و میراث فرهنگی جهانی شناخته شدهاست. تا پیش از کشف زیگوراتهای کُنار صَندَل و تپه سیَلْک، چغازنبیل تنها نمونهٔ یافت شده از این نوع بنا در ایران بود. خاورشناسان چغازنبیل را کهنترین ساختمان مذهبی شناخته شده در ایران میدانند.
طاق بستان ( استان کرمانشاه – کرمانشاه )
طاقبستان (به کردی: تاقوەسان) مجموعهای از سنگنگارهها و سنگنوشتههای دورهٔ ساسانی است که در ایران در محله طاقبستان در شمال شرقی شهر کرمانشاه و در غرب ایران واقع شدهاست. این مجموعه در قرن سوم میلادی ساخته شدهاست و ارزش هنری و تاریخی زیادی دارد. چند صحنهٔ تاریخی از جمله تاجگذاری خسرو پرویز، تاجگذاری اردشیر دوم، تاج گذاری شاهپور دوم و سوم و همچنین چند سنگ نوشته (کتیبه) به خط پهلوی کتیبهای و مراسم شکار گراز توسط سوار کاران و نواختن موسیقی با آلات موسیقی چنگ در آن حک شدهاست. وجود کوه و چشمه و دریاچهای که در کنار آن قرار دارد، این مکان را به گردشگاهی زیبا تبدیل نموده که از زمانهای دیرین تا به امروز مورد توجه بودهاست. طاقبستان یکی از قدیمیترین و زیباترین آثار باستانی ایران بهحساب میآید.
ماسوله ( استان گیلان – ماسوله )
شهری تاریخی و گردشگری در استان گیلان و از توابع بخش سردار جنگل شهرستان فومن است. ماسوله در منطقه جنوب غربی استان گیلان و در فاصله ۳۶ کیلومتری شهر فومن و ۶۰ کیلومتری شهر رشت واقع شده است.
راه قدیمی ماسوله به خلخال که در گذشته شاهراه ارتباطی گیلان و آذربایجان بودهاست به منظور حفاظت از محیط زیست، طبیعت بکر و میراث معنوی ماسوله و جلوگیری از تخریب منابع طبیعی و دخل و تصرف، با دخالت سازمان حفاظت از محیط زیست و پایگاه میراث فرهنگی ماسوله در چندین دهه گذشته از سمت استان گیلان حفاظت شدهاست.
این شهر در سال ۱۳۵۴ هجری خورشیدی طی شماره ۱۰۹۰ در فهرست آثار ملی به عنوان میراث فرهنگی و طبیعی به ثبت رسیدهاست.
میدان امیرچخماق ( استان یزد – یزد )
میدان امیرچقماق نام میدانی در شهر یزد است. مجموعه امیرچقماق یزد شامل بازار، تکیه، مسجد و دو آبانبار است که قدمتشان به دوره تیموریان میرسد. تکیه امیر چقماق در سال ۱۳۳۰ و مسجد امیرچخماق در سال ۱۳۴۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدند. این بناها و دیگر الحاقات به عنوان مجموعه امیرچقماق نیز با شماره ۲۴۱۶ به ثبت ملی رسیدهاست.
امیرجلالالدین چقماق، از سرداران و امرای شاهرخ تیموری در سده ۸ خورشیدی در زمانی که حاکم یزد بود، مجموعهای متشکل از تکیه، میدان، حمام عمومی، کاروانسراها، خانقاه، قناتخانه و چاه آب سرد را ساخت تا یزد را رونق بخشد و در این کار فاطمه خاتون همسرش (معروف به ستی فاطمه) که مقبره اش در ضلع شمالی ارسن امیر چقماق قرار دارد، او را یاری کرد.
قلعه فلک الافلاک ( استان لرستان – خرم آباد )
فَلَکالافلاک یا دژِ شاپورخواست قلعهای تاریخی در مرکز شهر خرمآباد در استان لرستان است. فلکالافلاک با نام قلعه دوازده بُرجی هم شناخته میشود. این بنا بر فراز تپهای مشرف به شهر خرمآباد و در نزدیکی رودخانه، در مرکز شهر قرار گرفته و چشمگیرترین اثر تاریخی و گردشگری در این شهر است. تاریخ ساخت این قلعه به دورهٔ ساسانیان بازمیگردد. این بنا در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۴۸ با شماره ثبت ۸۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
ارگ کریمخانی ( استان فارس – شیراز )
ارگ کریم خانی در مرکز شهر شیراز قرار دارد. این ارگ در دوره سلطنت سلسله زندیه ساخته شدهاست و پس از اینکه کریم خان زند شیراز را به عنوان پایتخت خود و این مکان را بهعنوان مکان زندگی خود انتخاب کرد، به ارگ کریم خانی معروف شد. در زمان سلطنت سلسله پهلوی از ارگ بهعنوان زندان استفاده شد که آسیبهایی به آن وارد شدهاست. در سال ۱۳۵۰ این ارگ به اداره فرهنگ و هنر وقت واگذار شد. این بنای بزرگ اکنون زیر نظر سازمان میراث فرهنگی جمهوری اسلامی ایران اداره میشود و از چند سال پیش کار مرمت این بنا آغاز شدهاست تا به عنوان موزه بزرگ فارس مورد استفاده قرار گیرد. این اثر در تاریخ ۱۴ خرداد ۱۳۵۱ با شمارهٔ ثبت ۹۱۸ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
شمس العماره ( استان تهران – تهران – کاخ گلستان)
شَمسُ العِماره یکی از بناهای تاریخی تهران، مربوط به دورهٔ قاجار و از شاخصترین بناهای کاخ گلستان و برجستهترین ساختمان ضلع شرقی مجموعه کاخ گلستان است. که کار ساخت آن از سال ۱۲۴۴ تا ۱۲۴۶ خورشیدی به طول انجامید که تاریخ بنایش (۱۲۸۴ قمری) را بحساب جمل «کاخ شاهنشاه» مینامند. دلیل برجسته بودن این سازه، بلندی، تزیینات و طراحی آن است.
شمسالعماره دارای پنج طبقه و ۳۵ متر ارتفاع است که در زمان ساخت بلندترین ساختمان آن دوره در تهران بودهاست و اولین ساختمانی بود که از فلز در سازهٔ آن استفاده کردهاند. کلیهٔ ستونهای طبقات بالا و حفاظها چدنی هستند.
پیش از ساخته شدن سردر باغ ملی، این ساختمان به عنوان نماد شهر تهران شناخته میشد.
جنگل ابر ( استان سمنان – شاهرود )
جنگل ابر شاهرود قسمتی از قدیمیترین و زیباترین جنگلهای هیرکانی است با گونههای گیاهی و جانوری نادر، یکی از زیباترین نقاط ایران و شمال شرق کشور میباشد. این جنگل با ۳۵ هزار هکتار وسعت در ادامه جنگلهای سرسبز شمال کشور به دلیل این که در اغلب مواقع فضای این جنگل را اقیانوسی از ابر فراگرفته به این نام مشهور است. در این جنگل ابرها آنقدر به درختها نزدیک اند که بهنظر میرسد جنگل بر روی ابرها سوار است و میتوان در میان ابرها گشت و گذار کرد و به باور بسیاری از گردشگران یکی از زیباترین چشماندازهای طبیعت ایران محسوب میشود.
روستای مصر ( استان اصفهان – خور )
مصر (نامهای پیشین: چاه دراز، کلاته یوسف، مزرعه یوسف)، روستایی از توابع شهرستان خور و بیابانک در استان اصفهان است. این روستا در دشت کویر ایران و در ۴۵ کیلومتری شرق فرخی و در ۶۰ کیلومتری شمال خور واقع شدهاست. روستای مصر یا کویر مصر درست در میانه راه دامغان به نائین و اصفهان قرار دارد. مصر به همراه دو روستای بسیار کوچک دیگر به نامهای و فرحزاد دریک خط شمالی– جنوبی به طول حدود ۶ کیلومتر واقع شدهاند
برج میلاد ( استان تهران – تهران )
برج میلاد تهران، برج مخابراتی ۴۳۵متری در شمال غربی تهران است که بلندترین برج ایران، ششمین برج بلند مخابراتی جهان و نوزدهمین سازهٔ بلند نامتکی جهان می باشد. این برج با ۱۳ هزار متر زیربنا از نظر وسعت کاربری سازهٔ رأس برج در میان تمامی برجهای مخابراتی دنیا، مقام نخست را دارد.
معبد آناهیتا ( استان فارس – کازرون )
معبد آناهیتا بنای تاریخی در شهر کنگاور در استان کرمانشاه قرار دارد. شهرستان کنگاور در مرز استانهای کرمانشاه و همدان است که سر راه تاریخی هگمتانه تیسفون قرار گرفتهاست. این اثر در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۳۱ بهعنوان یکی از نخستین آثار ملی ایران در آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست. این بنا دومین بنای سنگی بزرگ کشور پس از تخت جمشید است.
چهل ستون ( استان اصفهان – اصفهان )
کاخ چهلستون اصفهان از بناهای تاریخی اصفهان است. کاخ چهل ستون که بالغ بر ۶۷۰۰۰ متر مربع مساحت دارد، در دوره شاه عباس یکم احداث آن آغاز شد و در وسط آن عمارتی ساخته شده بود. شاه عباس اول، کوشکی درمیان باغ بنا نهاد که این کوشک هسته اولیه کاخ را تشکیل داد که تالار میانی کاخ چهل ستون و غرفههای چهار گوشه آن را در بر میگرفت. در سلطنت شاه عباس دوم، ساختمان تکمیل شد و در ساختمان موجود مرکزی، تغییرات کلی داده شدهاست و تالار آینه، تالار ۲۰ ستون، دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه، ایوانهای طرفین سالن پادشاهی و حوض بزرگ مقابل تالار با تمام تزیینات نقاشی و آئینه کاری و کاشی کاری دیوارها و سقفها افزوده شدهاست
بازار تهران ( استان تهران – تهران )
بازار تهران، یکی از مهمترین بازارهای کشور محسوب میشود که آن را بهعنوان قلب اقتصاد ایران میدانند؛ زیرا بسیاری از فعالیتهای اقتصادی در این محل رخ میدهد. این بازار که در بافت قدیمی تهران قرار دارد، یادگاری از عصر قاجار است که نهتنها برای گردشگران داخلی، بلکه برای گردشگران خارجی نیز جذاب و دیدنی است. علاوه بر این، بهلطف تنوع کالاها و قیمت ارزانتر، مقصدی عالی برای عاشقان خرید محسوب میشود.
گذارگاه های اصلی مسقف بازار تهران عبارتند از:
بازار بزرگ، بازار امیر، بازار عباسآباد، بازار زرگرها، بازار کفاشها، حمام چال، مزینی، بازار زید، پاچنار، فراشباشی (نظام)، کبابیها، باقرپور، بازار نجارها، حضرتی، نوروزخان، بازار مسجد جامع، بازار بینالحرمین، چهارسوق، خیاطها، احمدی (حاجی ابوالفضل)، غریبان، منوچهرخانی.
جزیره قشم ( استان هرمزگان – قشم )
جزیرهٔ قشم، یکی از جزایر خلیج فارس است که بهعنوان بزرگترین جزیرهٔ ایران و خلیجفارس در استان هرمزگان قرار دارد.از نقاط دیدنی این جزیره: جنگلهای حرا، غارهای خربس، تنگه چاهکوه، دلفینهای آبی خلیج فارس، درهٔ ستارهها، جزایر ناز، جزایر سیمین و غار نمکدان است.
شهر سوخته ( استان سیستان و بلوچستان – زابل )
نام بقایای دولت شهری باستانی در ایران است که در ۳۰ کیلومتری جنوب شهر محمدآباد مرکز شهرستان هامون و در حاشیهٔ جاده زابل-زاهدان در استان سیستان و بلوچستان واقع شده است. شهر مزبور در روی آبرفتهای مصب رودخانه هیرمند به دریاچه هامون و زمانی در ساحل آن رودخانه بنا شده بود. دورهٔ بنای این شهر بزرگ با دوره برنز و تمدن جیرفت همزمان است.
در سی و هشتمین اجلاس یونسکو در تاریخ ۲۲ ژوئن ۲۰۱۴ مطابق با ۱ تیر ۱۳۹۳ شهر سوخته به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت گردید.
این محوطهٔ باستانی هفدهمین اثر تاریخی ایران در فهرست یونسکو محسوب میشود که با برخورداری از قدمت ۵۰۰۰ ساله هماکنون بهعنوان یکی از پیشرفتهترین شهرهای باستانی دنیا شناخته میشود.
آبشار لاتون ( استان گیلان – آستارا )
آبشار لاتون در استان گیلان، ۱۵ کیلومتری جنوب شهرستان آستارا، شهر لوندویل روستای کوته کومه جای گرفتهاست. ارتفاع تقریبی آبشار لاتون ۱۰۵ متر است که به لحاظ بلندی، مرتفعترین آبشار ایران به حساب میآید.
علاوه بر آبشار اصلی، آبشاری دیگر در ۱۰ متری آن قرار دارد که ۶۵ متر ارتفاع دارد و سرریز آب آن نسبت به آبشار اصلی بیشتر و پر عرض تر است. در بالا دست آبشار بزرگ لاتون، سه حوض بزرگ طبیعی با سه آبشار ۱۰ متری وجود دارد.
این آبشار در سال ۱۳۹۹ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
تله کابین لاهیجان ( استان گیلان – لاهیجان )
تلهکابین احرار یا تلهکابین لاهیجان در کنار بام سبز در شهر لاهیجان در استان گیلان است. این تله کابین در پی عقد قراردادی بین شهرداری لاهیجان و شرکت احرار در سال ۱۳۸۴ تأسیس شد. از آن پس توسط شرکت دوپلمایر اتریش و بخش خصوصی شرکت احرار اداره میشود.
آبشار مارگون ( استان فارس – سیدان )
(انگلیسی: Margoon Waterfall) یکی از زیباترین آبشارهای کشور ایران میباشد و در استان فارس، اردکان (سپیدان)، دهستان مارگون واقع گردیده است.
فاصلۀ آبشار مارگون تا شیراز ۱۵۱ کیلومتر میباشد. این آبشار در حقیقت سرچشمه رودخانه است و در بالای کوه هیچ رودخانهای نیست، بلکه از بدنه دیواره صخرهای کوه، بیش از چند هزار چشمه وجود دارد که آب از آنها به بیرون ریخته میشود.
باداب سورت ( استان مازندران – ساری )
چشمهٔ پلکانی تراورتنی بینظیر در ایران و کمنظیر در جهان است که واقع در روستای ارست بخش چهاردانگهی شهرستان ساری میباشد. این چشمه توسط سازمان میراث فرهنگی در سال ۱۳۸۷ پس از کوه دماوند به عنوان دومین میراث طبیعی ایران در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. ثبت جهانی این باداب نیز پس از پاموککاله ترکیه، به عنوان دومین چشمهٔ آب شور جهان بودهاست.
دریاچه شورمست ( استان مازندران – سوادکوه )
تنها دریاچه طبیعی شهرستان سوادکوه که وسعت آن ۱۵ هزار متر مربع و عمق آن ۵ متر است. این دریاچه در ۵٫۵ کیلومتری شهر پل سفید واقع شدهاست.
دریاچهٔ طبیعی شهرستان سوادکوه، در ۶ کیلومتری غرب شهر پل سفید و در ارتفاعات مشرف به این شهر در مجاورت روستای شورمست واقع شدهاست. منظره این دریاچه با جنگل اطراف آن که از درختان کهنسال و بلند قامت توسکا پوشیده شده، آن را به یکی از زیباترین اماکن موجود در شهرستان سوادکوه تبدیل ساختهاست.
کاخ هشت بهشت ( استان اصفهان – اصفهان)
کاخ هشت بهشت یک کاخ تاریخی در شهر اصفهان است که در دوران صفویان و در سال ۱۰۸۰ قمری ساخته شدهاست. ساختمان این کاخ در دو طبقه در میان باغی بزرگ بنا شدهاست.
کاخ هشتبهشت – که روزگاری زیباترین کاخ عالم هم نامیده میشد – در سال ۱۰۸۰ هجری و به روزگار شاه سلیمان صفوی در نزدیکی باغ بلبل ساخته شد. نخستین مدرسه اصفهان کاخ هشتبهشت است که به نام مدرسه همایونی شناخته میشد.
میدان نقش جهان ( استان اصفهان – اصفهان )
میدان نقش جهان همچنین معروف با نام تاریخی میدان شاه و پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران با نام رسمی میدان امام، میدان مرکزی شهر اصفهان است که در قلب مجموعه تاریخی نقش جهان قرار دارد.
بناهای تاریخی موجود در چهار طرف میدان نقش جهان شامل عالیقاپو، مسجد شاه (مسجد امام)، مسجد شیخ لطفالله و سردر قیصریه که ورودی اصلی بازارچه اصفهان است. علاوه بر این بناها دویست حجره دو طبقه پیرامون میدان واقع شدهاست که عموماً جایگاه عرضهٔ صنایع دستی اصفهان میباشند.
میدان نقش جهان در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۱۳ به شماره ۱۰۲ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و در اردیبهشت ۱۳۵۸ به شماره ۱۱۵ جزء نخستین آثار ایرانی بود که بهعنوان میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت جهانی رسید.
مسجد نصیرالملک شیراز، مسجد رنگ ها ( استان فارس – شیراز )
مسجد نصیرالملک یا مسجد صورتی یکی از مساجد قدیمی شیراز است. این مسجد در محله گود عربان که در قدیم به محله اسحق بیگ معروف بوده واقع در جنوب خیابان لطفعلیخان زند و در نزدیکی شاهچراغ و در تاریخ ۱۲۹۴ه. ق آغاز و در تاریخ ۱۳۰۵ه. ق به پایان رسانید که به معماری میرزا رضا کاشی گر و حاج محمد حسن معمار ساخته شدهاست. این اثر در تاریخ ۳۰ خرداد ۱۳۵۸ ه.ش با شمارهٔ ثبت ۳۹۶ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .
مسجد نصیرالملک از دیدگاه کاشی کاری از ارزندهترین مساجد ایران و از دیدگاه ساختمانسازی به ویژه مقرنس بیمانند است مساحت آن ۲۸۹۰ متر مربع و زیربنای آن ۲۲۱۶ متر مربع است در این مسجد از شیشههای رنگی استفاده شده به همین علت آن را مسجد صورتی ایران نیز میگویند.
ارگ راین ( استان کرمان – راین )
ارگ راین (انگلیسی: Rayen Castle) مربوط به دوره ساسانی است و در استان کرمان، شهرستان کرمان، جنوب غربی شهر کنونی راین جای گرفتهاست و این اثر با نام قلعه راین در تاریخ ۱ فروردین ۱۳۴۵ با شمارهٔ ثبت ۱۲۸۶۷ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
قلعه راین یکی از مهمترین آثار تاریخی کهن راین است و بر موجودیت راین قبل از اسلام مهر تأیید مینهد. گفته میشود قدمت آن به دوره ساسانیان بر میگردد.