کویر ریگ جن و پارک ملی کویر گرمسار

کویر ریگ جن، یکی از مناطق ترسناک و اسرار آمیز ایران ملقب به مثلث برمودای ایران است.

کویر ریگ جن، کویری رمزآلود با وسعت سه هزار و ۸۰۰ کیلومتر مربع، بدون چشمه و چاه آب، هر چند ترسناک و دلهره آور است، اما منطقه ای زیبا و دیدنی است  و همواره مورد توجه گرشگران و ماجراجویان بوده است.

این کویر از صعب‌العبور‌ترین نواحی دنیا، منطقه کویری و پر از تپه‌های شنی و باتلاق‌های نمکی است.

این کویر در جنوب غربی و غرب دشت کویر، جنوب سمنان، جنوب شرق گرمسار، شرق منطقه حفاظت شده کویر، شمال انارک و غرب جندق قرار گرفته است.

جاده ای به طول 70 کیلومتر در ریگ جن احداث شده است. خودروها به راحتی می توانند وارد این منطقه شوند و برخلاف گذشته سفر به این مکان دشواری ندارد.

ناگفته نماند که تقریباً 114 سال قبل سون هدین، کویرنورد بزرگ سوئدی اقدام به عبور از حاشیه غربی و جنوبی ریگ جن کرد. وی بعدها به طور مفصل در کتاب کویر های ایران درباره ریگ جن نوشت و بعد از آن آلفونس گابریل نیز در سال 1930 از جنوب ریگ جن عبور کرد و در نهایت از سال 1376 تا به اکنون گروه های زیادی از کویر پیمایان با خودرو های بیابانی و یا حتی پای پیاده به نقاط متعدد ریگ جن وارد شدند تا بیشتر از قبل پی به اسرار این منطقه ببرند.

اجنه و شیاطین در کویر ریگ جن

محلی‌ها می‌گویند اجنه و شیاطین بر آنجا حکمرانی می‌کنند، چوپانان و ساربانان با ترس و دلهره‌ای از ریگ جن می‌گویند، جایی‌که در سال‌هایی دور مردمانی رفتند و هیچ‌گاه برنگشتند. و کلی معمای بی جواب. محلی‌ها می‌گویند شترها هم به ریگ جن که می‌رسند، می‌ایستند و حرکت نمی‌کنند! با این حال اگر عزم رفتن و ماجراجویی دارید حتما گروهی بروید، با یک بلد راه باشید، جی‌پی‌اس و ماشین مناسب بیابان داشته باشید. برای 20 روز غذا و آب همراهتان باشد که اگر گم شدید …!

قسمت جنوبی کویر از شمال آن باتلاقی‌تر است. ممکن است با وسیله نقلیه هم نتوانید عبور کنید پس مسیرتان را کج کنید و بیخیال جنوب ریگ جن شوید. بخشی از زمین‌هایش باتلاقی است و گل و لایش به‌راحتی انسان را در خود می‌کشد. ریگ جن پر از تپه‌های شنی است که بر اثر وزش باد جابه‌جا شدند. کویری به وسعت 3800 کیلومتر مربع، هیج چاه و منبع آبی در ریگ جن وجود ندارد. به‌همین دلیل در هیچ دوره تاریخی مورد علاقه کاروان‌ها نبوده  و تنها مورد علاقه محققان و ماجراجویان است. برای رفتن به ریگ جن اگر از گرمسار می‌آیید به پارک ملی کویر بروید و از جاده سنگ فرش ملک آباد، سمت ریگ جن بروید.

راه‌های ورودی به پارک ملی کویر از گرمسار عبارتند از: از شهرستان گرمسار به سمت روستای کوشک آغاز و پس از عبور از جاده سنگفرش به محیط بانی سیاه کوه می‌رسد.

جاده سنگفرشی

در پارک ملی کویر در جنوب گرمسار و حد فاصل کویر مرکزی ایران و دریاچه نمک جاده سنگفرشی قرار دارد. این جاده با طول ۳۵ کیلومتر و عرض پنج متر در دوره صفوی در مسیر اصفهان به ساری ساخته شده است. تا کاروان‌ها بتوانند در زمان‌های بارانی و گل‌آلود شدن زمین از میان کویر عبور کنند.

پارک ملی کویر

پارک ملی کویر گرمسار شبه جزیره‌ای محصور بین دریاچه نمک، کویر ریگ جن، کویر مرکزی و کویر گرمسار و نمایشگاهی طبیعی از گونه‌های کمیاب بیابانی و کویری حیات وحش مانند کل و بز، قوچ و میش وحشی، گربه شنی، جبیر و گورخر و گونه‌های گیاهی متنوع است که فقط دیدن آن می‌تواند چنین رویای تماشایی را در ذهن به باور تبدیل کند.

این پارک واقع در جنوب غربی استان سمنان با دارا بودن ۳۴ گونه پستاندار، ۱۵۵گونه پرنده، ۳۴ گونه خزنده و ۳۵۵ گونه گیاهی، یکی از غنی ترین مناطق دارای گونه های مختلف گیاهی و جانوری در کشور محسوب می‌شود.

جاذبه ‌های منحصر

از جاذبه ‌های منحصر به فرد پارک ملی گرمسار وجود زیستگاه تنها دو زیست منطقه یعنی وزغ کویری است که در اطراف چشمه سفید آب زیست می‌کند. این گونه منحصر به همین نقطه از پارک ملی است و در هیچ جای دنیا یافت نمی‌شود.

در پارک ملی کویر پستاندارانی از جمله آهو، جبیر، یوزپلنگ و گربه شنی دیده می‌شود.

در بخش کوهستانی نیز که دارای جوامع گیاهی با سیمای استپی است، تعداد قابل توجهی از گونه‌های حیات وحش نظیر کل و بز، قوچ و میش و پلنگ زیست می‌کنند.

از دیگر پستانداران مهم این منطقه می‌توان به کاراکال، روباه شنی، روباه معمولی، کفتار، گرگ، شغال، خرگوش، تَشی و انواع جوندگان دیگر نیز اشاره کرد.

پرندگانی نظیر سارگپه، عقاب طلایی، کرکس، دلیجه و انواع پرندگان شکاری مثل کبک، تیهو،شاه بوف، انواع چکاوک‌ها، دم جنبانک ابلق، زاغی، غراب و انواع گنجشک‌سانان دیگر، از مهمترین گونه‌های منطقه به حساب می‌آیند.

از جمله خزندگان منطقه پارک ملی کویر گرمسار می‌توان به افعی شاخدار، مار جعفری، تیرمار، بزمجه بیابانی اشاره کرد.

در کنار تنوع گیاهی و جانوری پارک ملی گرمسار وجود دریاچه نمک مثلثی در حاشیه و مرز جنوب غربی و به عبارتی در قلب کویر است.

از نقاط تماشاییِ دیگر کویر گرمسار وجود  یک جزیره کوچک به نام جزیره سرگردان در جنوب دریاچه نمک است. جزیره سرگردان یکی از بزرگترین شورزارهای ایران محسوب می‌شود.